Column geschreven door Esther Vroegh

Maar er is ook een andere financiële kant van het strafrecht, namelijk de schadeloosstelling van ex verdachten. Mensen die er nog nooit mee te maken hebben gehad, hebben weleens het idee dat het ook hier in Nederland op z’n Amerikaans aan toe gaat. Miljoenen schadevergoeding voor onterechte hechtenis en ook alle onkosten worden vergoed. Zoiets van als miljonair uit de bajes…

Niets is minder waar in ons land; de vergoeding voor onterechte hechtenis blijven steken op 80 euro  per dag doorgebracht in een huis van bewaring en 105 euro voor de dagen die op een politiecel worden uitgebracht. Enkele tientjes per dag worden hier bovenop gezet als er beperkingen zijn opgelegd en de verdachte met niemand contact mocht hebben.  Hoewel wellicht in sommige gevallen buitengewoon marginaal, zijn de bedragen in ieder geval duidelijk en een leidraad voor rechters.

Echter, de praktijk is heel wat grilliger en vooral arbitrair. Het criterium dat raadkamers moeten toepassen is of het redelijk en billijk is dat de vrijgesprokene een vergoeding krijgt.

Deze week bleek maar weer eens hoe partijdig het eraan toe gaat; twee verdachten van verboden wapenbezit en drugshandel worden op feitelijke gronden vrijgesproken door de rechtbank Rotterdam van hetgeen hen tenlaste was gelegd. Een identiek feitencomplex met twee zwijgende verdachten, dat was hen namelijk geadviseerd door hun vorige raadslieden. Toen mijn collega en ik de zaak overnamen, hebben we hen geadviseerd om een uitgebreide verklaring af te leggen. We dienen beiden een gelijkluidend verzoek in, zowel qua advocaatkosten als de tijd dat de heren in voorlopige hechtenis hadden doorgebracht. Het verzoekschrift van mr. Van der Biezen werd vorig jaar al behandeld en hij kreeg nul op rekest voor de schadevergoeding voorlopige hechtenis. Cliënten hadden het aan zichzelf te danken dat zij vast waren blijven zitten. Om onnavolgbare redenen werd mijn verzoek pas afgelopen maandag behandeld bij dezelfde rechtbank. Het standpunt van de officier was hetzelfde maar na mijn betoog gaf ze aan dat zij het snapte en de rechter vonniste meteen conform het gevraagde. Wat schetst onze verbazing? Van der Biezen moest drie dagen later bij het Gerechtshof Den Haag komen omdat hij namens zijn client in hoger beroep was gegaan. Hij zwaaide natuurlijk met de uitspraak van de Rotterdamse rechter maar de Advocaat-Generaal stelde doodleuk dat het een officier in opleiding (OIO) betrof die nooit akkoord had mogen gaan met de advocaat en rechter.  Het was weliswaar een rechterlijke uitspraak maar die was onterecht……..het Openbaar Ministerie blijkt toch niet altijd een en ondeelbaar.

Wat eveneens veel wrevel opwekt, is het mitsen en maren over de declaraties rechtsbijstand. Prijzenswaardig is het dat onze overheid let op de kleintjes maar wat lastiger is uit te leggen dat onze landsadvocaat vaak per uur (!) het dubbele declareert ten opzichte van strafrechtspecialisten en daarbij het ook nog nodig vindt om met twee of drie advocaten op te treden tegen een burger die vaak alle zeilen moet bijzetten om een (1) advocaat te betalen. Dit speelt ook bij de advocatenkantoren die politieagenten bijstaan; hun declaraties en uurtarieven zijn vele malen hoger dan de reguliere advocaten en kennelijk nimmer een punt van discussie. Sterker, hun nota’s worden door diezelfde kritische staat zonder enig voorbehoud gewoon voldaan.

Tot slot de trend om de daadwerkelijke betaling van de ingebrachte nota’s te betwisten. Ik heb dit onlangs bij de Deken aan de orde gesteld. In een moordzaak had mijn voorgangster cliënte met een nette berekening met urenspecificatie tegen een uurtarief ad Euro 225,00 ex BTW belast. Ik had vervolgens cliënte op toevoeging bijgestaan maar moest op een openbare zitting de nota’s van haar vorige advocaat verdedigen. Zijn ze wel daadwerkelijk betaald en hoe is dit gegaan? Het adagium dat een advocaat op zijn of haar woord wordt gelooft tenzij er andere signalen zijn, gaat kennelijk niet meer op. Deze moties van wantrouwen zijn buitengewoon schadelijk voor de verstandhouding tussen procespartijen.

Ik heb gesteld dat dit de geheimhouders relatie tussen client en advocaat raakt en dat ik niet inzie waarom ik bankafschriften etc. zou moeten overleggen. Wat daar ook van zij, al zou er (nog) niet betaald zijn,   het ontslaat de client natuurlijk niet om (ooit) de factuur te betalen. En die situaties zijn er, denkt u maar eens aan verregaande beslagen op alle bankrekeningen en vermogensobjecten waardoor er simpelweg niet betaald kan worden.

Recent werden vastgoedman Rudy Stroink en zijn vrouw na jarenlange strijd en verdenkingen vrijgesproken door het Gerechtshof Leeuwarden . Hij ging niet meer voor een schadevergoeding, was murw geslagen en wilde zich richten op positieve zaken. Heel prijzenswaardig maar die luxe kunnen de meeste  ex verdachten zich niet permitteren. Vaak tot de bedelstaf gebracht en alles kwijt. Een meewerkende en denkende overheid die ook zorgt dat deze verzoeken spoedig worden behandeld, zou enigszins tegemoet komen aan het beginsel van equility of arms.

Mr .E.P. Vroegh