Interview met Esther Vroegh

In hoeverre ervaart u als advocaat werkdruk?

De ene keer wat meer of minder dan de andere keer. Wij hebben geluk dat we onze zaken kunnen kiezen en misschien wat minder hoeven te vliegen als collega’s die een piket-praktijk hebben. Ik vind het nog steeds het leukste vak dat er bestaat en hou wel van de hectiek en rommeligheid.

Welke kansen ziet u om de werkdruk in het werkveld te verminderen?

Dat vind ik een lastige vraag. Inherent aan het vak is dat de politie natuurlijk niet op voorhand gaat vertellen dat ze na het weekend een inval gaan doen bij je cliënt. Wat bij mij werkt, is dat je zorgt dat op het thuisfront en op kantoor zoveel mogelijk rust wordt gecreëerd en van daaruit kan de advocaat wel rennen en vliegen. Het is ook een keuze en passie om voor zo’n bijzonder vak te kiezen. En naar mijn mening zit werkdruk meer in het hoofd dan dat het daadwerkelijk echt druk is. Mensen kijken op tegen de status van advocaat, maar het is maar weinigen gegeven om het daadwerkelijk vol te houden en met heel veel plezier te doen. Is dat laatste het geval dan neem je die hectiek ook voor lief, althans zo werkt het voor mij. En ik vind ‘s avonds een interessant dossier lezen nog vele malen leuker dan Netflixen.

Hoe kijkt u aan tegen de mogelijke stakingen door rechters en officieren? Nieuwsbericht

Ook hier spelen de factoren passie, inzet en de nodige zelfspot een rol. Wat is er op tegen om af en toe ‘s avonds nog een dossier te lezen of te gaan googlen over een onderwerp in plaats dat die brede interesses gezien worden als werkdruk of stress? Wellicht is men, net als de politie, veel en veel te veel tijd kwijt met administratieve rompslomp in plaats van met het vak zelf. Dan kunnen we hen de hand schudden want ook bij ons wordt het meer en meer terwijl we gewoon cliënten willen verdedigen. Als die werkdruk structureel is en mensen uitvallen, dan wordt het wel tijd dat hier aandacht voor wordt gevraagd, zelfs als dat een staking betekent. Er zal serieuzer naar alternatieve afdoeningsmogelijkheden moeten worden gekeken. De Voorzitter van de Raad voor Rechtspraak, Henk Naves merkte in zijn nieuwjaarsrede op dat we een collectieve verantwoordelijkheid hebben voor de democratische rechtstaat. Hij stelt wat mij betreft ook heel terecht dat de gang naar de rechter soms niet een middel lijkt om recht te halen, maar een poging om de eigen mening als norm te maken. Mooi gezegd, maar in strafzaken ligt dit toch enigszins complexer omdat daar de Staat besluit om een burger in een proces te dwingen en die moet zich adequaat kunnen verdedigen tegen forse aantijgingen, en ja, dat kost tijd en geld.

Zijn er naar uw mening voldoende strafrechtadvocaten?

Er studeren ieder jaar duizenden rechtenstudenten af, een gedeelte gaat door naar de advocatenopleiding en uiteindelijk is de uitstroom naar de toga beroepen gering. Sommigen kiezen vol overtuiging, terwijl ze bij een kantoor aan de Zuidas het veelvoudige kunnen verdienen. Helaas valt er een groot gedeelte af door burn-outs, de balans gezin en werk, etc. Dus wat is voldoende? Belangrijker is, is er voldoende kennis en daar heb je het weer, passie onder strafrechtadvocaten om hun cliënten tot het uiterste te verdedigen?

Wat zijn uw ervaringen rondom de uitbreiding van het slachtofferspreekrecht? 

Als je het hebt over efficiënter gebruik van zittingsruimte en tijd, dan is daar wel het een en ander over op te merken. Soms zijn we bij een moordzaak die effectief maar twee dagen gaat over de feiten en requisitoir en pleidooi en zijn we een extra dag kwijt met het spreekrecht, voorlezen van brieven en vorderingen van benadeelde partijen. Geef mij het Belgische stelsel maar, eerst een bewezenverklaring en dan een – liefst gespecialiseerde – kamer die de vorderingen gaat behandelen. Deze vorderingen worden steeds gecompliceerder met restcapaciteit van slachtoffers en bijvoorbeeld affectieschade, iets waar wij strafrechtspecialisten niet voor zijn opgeleid, evenmin als de officieren en rechters.

Hoe is uw relatie met de slachtofferadvocaten? 

Over het algemeen prima, ik geef hen een hand en wens hen en hun cliënten ook sterkte, hoe men ook in de zaak staat. Echter, de ruimte die zij innemen in het strafproces, welke steeds verder uitdijt vind ik geen goede ontwikkeling. Slachtoffers hebben een te hoog gestelde verwachting van een strafproces waar het hoofdzakelijk om de verdachte draait. Het echte rouw- of verwerkingsproces begint daarna; ik ga steeds meer belang hechten aan mediation, herstelrecht.

Breda en Tilburg mogen het spits afbijten met de zogenaamde ‘wietproef’, waarna andere deelnemende gemeenten aan kunnen haken. Wat is uw opinie betreft het legaliseren van soft- en harddrugs?

Dat legaliseren is symbolisch voor het zwalkend beleid van onze overheid, we onderschatten, bagatelliseren, de zeer kwalijke gevolgen ook van softdrugs. Ik kan nog steeds niet uitleggen, laat staan aan buitenlandse collega’s, dat een bijstandsmoeder die haar zolder vol heeft laten zetten door criminelen haar woning uit moet, haar kinderen onder toezicht worden gesteld, voor moet komen en een ontneming aan haar broek krijgt, dus echt alles kwijt raakt en coffeeshops, zolang ze maar BTW afdragen, gewoon jongeren van die rotzooi mogen voorzien. Ditzelfde speelt bij de gokproblematiek. Alles is, of wordt, verboden behalve bij Holland Casino’s want dat is overheid en zorgt voor preventief beleid. Totale onzin, ook daar werden cliënten die overduidelijk verslaafd waren in de watten gelegd, gefêteerd, etc. en stond niemand op om te waarschuwen of te helpen. Het lijkt er op dat als de overheid het faciliteert dat dan de bezwaren die bij marktwerking spelen, ineens niet van belang zijn.

Wat vindt u ervan dat steeds meer rechtbanken de SKY-contacten willen horen? Nieuwsbericht

Een positieve ontwikkeling die past in de magistratelijke nieuwsgierigheid die heel hard nodig is in de rechtstaat. Hierdoor dijen de processen nog verder uit en kom je weer op de werkdruk terecht. Anderzijds, een democratie, een rechtstaat verdient het om tijd en geld te kosten zodat de burger optimaal beschermd wordt.”

Mediation naast rechtspraak wordt met ingang van 1 maart gesubsidieerd. In hoeverre staat u hierachter?

Ja, ik had de nodige scepsis, maar heb ook in grotere zaken mooie resultaten gezien, het strafproces werkt polariserend, het is zij en wij terwijl men uiteindelijk het delict, de gebeurtenis en dus ook de dader een plekje zal moeten geven anders kan er nooit iets verwerkt worden.

De maximumstraf voor doodslag wordt verhoogd van 15 jaar naar 25 jaar. Wat voor gevolgen heeft dit volgens u?

Het blijft maatwerk en rechters zijn bij uitstek capabel om zelf een afweging te maken.

Welke gevolgen ontstaan er volgens u door de huidige kroongetuigeregeling en potentiële uitbreiding op deze regeling?

Ik vind dat een zeer zorgelijke ontwikkeling. Er is al heel veel over gezegd en geschreven, maar criminelen die in een bepaald circuit kunnen overleven, zijn bij uitstek manipulators en opportunisten en doseren exact hetgeen ze willen delen met justitie. Praktisch ook, wie ga je qua inner circle allemaal beveiligen? En moeten wij als belastingbetaler de leefstijl en het uitgavenpatroon van veroordeelde criminelen sponsoren als ze een deal hebben afgesloten? En hoe leg je het nabestaanden uit dat de dood van hun geliefde ingezet is als onderhandeling met een moordenaar? Ik geloof veel meer in intelligent en vooral digitaal rechercheren. Iedereen laat sporen na en daarom kun je connecties leggen tussen groeperingen, ondermijning en facilitators.

U behandelt ook mediagevoelige strafzaken. Welke rol hebben beeldvorming en social media de afgelopen tijd gehad op de zaken die u heeft verdedigd?

Ik denk dat dat van alle tijden is, beeldvorming, alleen gaat het nu een stuk sneller en nog korter door de bocht. Ik maak me wel zorgen over het getwitter, de beperktheid ervan en lezers die alleen chocoladeletters lezen als titel, maar niet de onderliggende inhoud. Ik heb ook niet de illusie dat we dat vooralsnog kunnen veranderen, het simplificeren van rechtszaken en het framen. Als advocaten moeten wij misschien nog meer gaan uitleggen wat ons vak inhoudt en waarom wij het doen en waar we soms tegenaan lopen.

Hoe kijkt u aan tegen de huidige situatie rondom de sociale advocatuur?

Ze zijn broodnodig, juist in de huidige samenleving waar de kloof tussen degenen die toegang hebben tot en kennis dragen van de gedigitaliseerde samenleving en de grote groep die dat niet heeft steeds groter wordt en die laatste groep een beroep kan doen op sociaal betrokken advocaten. Ik vind het ook niet meer uit te leggen dat we een beroepsgroep zijn waarbij Zuidas-advocaten exorbitante declaraties versturen en advocaten in achterstandswijken nauwelijks kunnen rondkomen. De grotere kantoren zouden hierin veel meer kunnen betekenen, evenals de overheid. Een burger moet tegenwoordig strijd voeren omdat kennelijk onze overheden nooit het woord sorry over hun lippen kunnen krijgen, of eerlijk aan kunnen geven dat ze fout zaten, of het niet begrepen hebben. De steeds verdergaande juridificering van onze maatschappij is zeer zorgelijk. In plaats van vertrouwen heerst er wantrouwen en argwaan naar overheidsinstellingen. En dat is heel begrijpelijk omdat de burger zich niet gehoord of gezien voelt. Daar is nog heel veel te winnen en dat zal op termijn ook kunnen zorgen voor een afname van de werkdruk van rechters en andere procespartijen.

Men kan pas mensen leiden als je ze kunt dienen, zo staat zo mooi geschreven in de hal van het Bosche stadhuis; daar zouden meer ambtenaren zich bewust van moeten zijn.

Een artikel van Vincent Brongers - Actueel Nieuws.org